کد مطلب:119245 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:162

نسخه های خطی نهج البلاغه











كتاب نفیس نهج البلاغه، از دیرباز مورد توجه و علاقه ی مخصوص مسلمانان بوده است و آنان به هر وسیله و طریقه ی ممكن در راه حفظ و نشر و استفاده از آن می كوشیده اند.

بنابراین قبل از پیدایش صنعت چاپ، دست نویس های نهج البلاغه یكی از پرتیراژترین كتاب ها بوده است و همین مورد باعث شده كه تعداد زیادی از آن نسخه های خطی و گرانبها تا زمان ما باقی بماند و زینت بخش كتابخانه های سر تا سر

[صفحه 203]

جهان باشد.

این نسخه ها مدرك دیگر بر اصالت نهج البلاغه است كه در اینجا به بعضی از آنها اشاره می شود.[1].

تعدادی از نسخه های خطی نهج البلاغه در كتابخانه های كشورهای غربی

1، تایخ نسخه: نسخه ی رجب سال 588، مكان كتابخانه: كتباخانه ی چستربیتی در دبلن ایرلند، شماره ی نسخه:-

2، تاریخ نسخه: نسخه ی رمضان سال 673، مكان كتابخانه: كتابخانه ی موزه ی لندن، شماره ی نسخه: 274032.R.O

3، تاریخ نسخه: نسخه ی رجب سال 669، مكان كتابخانه: كتابخانه ی دانشگاه پرنستون آمریكا، شماره ی نسخه: 1902

4، تاریخ نسخه: نسخه ی صفر سال 735، مكان كتابخانه: كتابخانه ی ملی پاریس، شماره ی نسخه: 3242.A

5، تاریخ نسخه: نسخه ی قرن 8 و 7، مكان كتابخانه: كتابخانه ی دانشگاه لس آنجلس آمریكا، شماره ی نسخه: 991.M

6، تاریخ نسخه: نسخه ی قرن 8، مكان كتابخانه: كتابخانه ی دانشگاه پرنستون آمریكا، شماره ی نسخه: 238

7، تاریخ نسخه: نسخه ی قرن 9 و 8، مكان كتابخانه: كتابخانه ی دانشگاه لس آنجلس آمریكا، شماره ی نسخه: 191. M

8، تاریخ نسخه: نسخه ی 987، مكان كتابخانه: كتابخانه ی دانشگاه لس آنجلس آمریكا، شماره ی نسخه: 1101.M

9، تاریخ نسخه: نسخه ی شعبان 966، مكان كتابخانه: كتابخانه ی دانشگاه پرنستون در نیوجرسی آمریكا، شماره ی نسخه: 1522

10، تاریخ نسخه: نسخه ی قرن 10 و 9، مكان كتابخانه: كتابخانه ی دانشگاه لس آنجلس آمریكا، شماره ی نسخه: 228.M

11، تاریخ نسخه: نسخه ی قرن 10، مكان كتابخانه: كتابخانه ی دانشگاه پرنستون آمریكا، شماره ی نسخه: 2811.M

12، تاریخ نسخه: نسخه ی سده ی 10، مكان كتابخانه: كتابخانه ی واتیكان، شماره ی نسخه: 1176

13، تاریخ نسخه: نسخه ی قرن 11 و 10، مكان كتابخانه: كتابخانه ی لس آنجلس آمریكا، شماره ی نسخه: 826

[صفحه 204]

تعدادی از نسخه های خطی نهج البلاغه در كتابخانه های تركیه

1، تاریخ نسخه: نسخه ی 567، نام كتابخانه: كتابخانه ی سلیمانیه در اسلامبول، شماره ی نسخه: 942

2، تاریخ نسخه: نسخه ی 615، نام كتابخانه: كتابخانه ی سلطان احمد سوم اسلامبول، شماره ی نسخه: 2556

3، تاریخ نسخه: نسخه ی 684، مكان كتابخانه: كتابخانه ی رئیس الكتاب سلیمانیه اسلامبول، شماره ی نسخه: 943

4، تاریخ نسخه: نسخه ی قرن هفتم، مكان كتابخانه: كتابخانه ی كوپولی در اسلامبول، شماره ی نسخه: 1407

5، تاریخ نسخه: نسخه ی 705، مكان كتابخانه: كتابخانه ی بایزید در اسلامبول، شماره ی نسخه: 5572

6، تاریخ نسخه: نسخه ی 709، مكان كتابخانه: كتابخانه ی سلطان احمد سوم در اسلامبول، شماره ی نسخه: 2586

7، تاریخ نسخه: نسخه ی 727، مكان كتابخانه: كتابخانه ی سلیمانیه اسلامبول، شماره ی نسخه: 1956

8، تاریخ نسخه: نسخه ی قرن هشتم، مكان كتابخانه: كتابخانه ی سلطان احمد سوم در اسلامبول، شماره ی نسخه: 2374

9، تاریخ نسخه: نسخه ی 892، مكان كتابخانه: كتابخانه ی موزه اوقاف اسلامی اسلامبول، شماره ی نسخه: 2074

10، تاریخ نسخه: نسخه ی 945، مكان كتابخانه: كتابخانه ی حمیدیه، سلیمانیه ی اسلامبول، شماره ی نسخه: 4361

11، تاریخ نسخه: نسخه ی 996، مكان كتابخانه: كتابخانه ی سلطان احمد سوم اسلامبول، شماره ی نسخه: 2586

[صفحه 205]

تعدادی از نسخه های خطی نهج البلاغه در كتابخانه های كشورهای آسیایی

1، تاریخ نسخه: 510 ه. ق، مكان كتابخانه: كتابخانه ی ممتاز العلماء در هند شماره ی نسخه:-

2، تاریخ نسخه: 538 ه. ق، مكان كتابخانه: دانشگاه علی گره هندوستان، شماره ی نسخه:-

3، تاریخ نسخه: 533 ه. ق، مكان كتابخانه: كتابخانه ی سلطنتی رامپور در هند، شماره ی نسخه:-

4، تاریخ نسخه: 565 ه. ق، مكان كتابخانه: كتابخانه ی موزه ی بغداد، شماره ی نسخه: 356

5، تاریخ نسخه: 601 ه. ق، مكان كتابخانه: كتابخانه ی اوقاف موصل، عراق شماره ی نسخه:-

6، تاریخ نسخه: 682 ه. ق، مكان كتابخانه: دارالكتب مصر، شماره ی نسخه: 1623

7، تاریخ نسخه: 683 ه. ق، مكان كتابخانه: كتابخانه ی موزه ی بغداد، شماره ی نسخه: 1623

8، تاریخ نسخه، 692 ه. ق، مكان كتابخانه: كتابخانه ی خدابخش در پتنه ی هند شماره ی نسخه: 3569

9، تاریخ نسخه: سده ی هفتم، مكان كتابخانه: كتابخانه ی ظاهریه در دمشق، شماره ی نسخه: 9089

10، تاریخ نسخه: سده ی هفتم، مكان كتابخانه: كتابخانه ی اوقاف موصل عراق، شماره ی نسخه: 8/3

11، تاریخ نسخه: سده ی هفتم، مكان كتابخانه: كتابخانه ی سالار جنگ در هند، شماره ی نسخه: 993

12، تاریخ نسخه: سده ی 7 و 8، مكان كتابخانه: كتابخانه ی ظاهریه در شام، دمشق، شماره ی نسخه: 6709

13، تاریخ نسخه: 704 ه. ق، مكان كتابخانه: كتابخانه ی موزه ی بغداد، شماره ی نسخه: 1662/52

14، تاریخ نسخه: 767 ه. ق، مكان كتابخانه: كتابخانه ی موزه ی بغداد، شماره ی نسخه: 1661/550

15، تاریخ نسخه: سده ی 8، مكان كتابخانه: كتابخانه ی خدابخش در پتنه ی هند، شماره ی نسخه: 1853

16، تاریخ نسخه: 868 ه. ق، مكان كتابخانه: كتابخانه ی خدابخش در پتنه ی هند، شماره ی نسخه: 2574

17، تاریخ نسخه: 875 ه. ق، مكان كتابخانه: كتابخانه ی موزه ی بغداد، شماره ی نسخه:-

18، تاریخ نسخه: 892 ه. ق، مكان كتابخانه: معهدالمخلوطات قاهره، شماره ی نسخه: 881

19، تاریخ نسخه: سده ی 9، مكان كتابخانه: كتابخانه ی خدابخش در پتنه ی هند شماره ی نسخه: 1854

20، تاریخ نسخه: 918 ه. ق، مكان كتابخانه: كتابخانه ی ظاهریه ی شام، شماره ی نسخه: 775

[صفحه 206]

تعدادی از نسخه های خطی نهج البلاغه در كتابخانه های دانشگاه های ایران

1، تاریخ نسخه: نسخه ی مورخ 510، مكان كتابخانه: كتابخانه ی دانشكده الهیات مشهد، شماره ی نسخه:-

2، تاریخ نسخه: 544 ه. ق، مكان كتابخانه: كتابخانه ی مركزی دانشكده تهران، شماره ی نسخه: 2134

3، تاریخ نسخه: 573 ه. ق، مكان كتابخانه: كتابخانه ی مركزی دانشكده تهران، شماره ی نسخه 4876 6

4، تاریخ نسخه: 608 ه. ق، مكان كتابخانه: كتابخانه ی مركزی دانشكده تهران، شماره ی نسخه: 1782

5، تاریخ نسخه: سده ی هفتم، مكان كتابخانه: كتابخانه ی علامه طباطبایی در دانشكده ی پزشكی شیراز، شماره ی نسخه:-

6، تاریخ نسخه: سده ی 8 و 7، مكان كتابخانه: كتابخانه ی مركزی دانشگاه تهران، شماره ی نسخه: 3801

7، تاریخ نسخه: سده ی 8 و 7، مكان كتابخانه: كتابخانه ی علامه طباطبایی در دانشكده ی پزشكی شیراز، شماره ی نسخه:-

8، تاریخ نسخه: 726 ه. ق، مكان كتابخانه: كتابخانه ی دانشكده ی ادبیات تهران، شماره ی نسخه: 75290

9، تاریخ نسخه: 773 ه. ق، مكان كتابخانه: كتابخانه ی مركزی دانشگاه تهران، شماره ی نسخه: 176

10،تاریخ نسخه: 773 ه. ق، مكان كتابخانه، كتابخانه ی دانشكده ی ادبیات اصفهان، شماره ی نسخه: 1213

11، تاریخ نسخه: قرن 9 و 8، مكان كتابخانه: كتابخانه ی علامه طباطبایی در دانشكده ی پزشكی شیراز، شماره ی نسخه:-

12، تاریخ نسخه: قرن 9 و 8، مكان كتابخانه: كتابخانه ی دانشكده ی ادبیات تهران، شماره ی نسخه:-

13، تاریخ نسخه: 882 ه. ق مكان كتابخانه: كتابخانه ی مركزی دانشگاه تهران، شماره ی نسخه: 2424

14، تاریخ نسخه: قرن 9، مكان كتابخانه: كتابخانه ی مركزی دانشگاه تهران، شماره ی نسخه: 1340

15، تاریخ نسخه: 994 ه. ق، مكان كتابخانه: كتابخانه ی مركزی دانشگاه تهران، شماره ی نسخه: 78

16، تاریخ نسخه: قرن 10، مكان نسخه: كتابخانه ی دانشكده ی ادبیات اصفهان، شماره ی نسخه: 1227

17، تاریخ نسخه: 1077 ه. ق، مكان كتابخانه: كتابخانه ی مركزی دانشگاه تهران، شماره ی نسخه: 1141

18، تاریخ نسخه: 1079 ه. ق، مكان كتابخانه: كتابخانه ی مركزی دانشگاه تهران، شماره ی نسخه: 1856

19، تاریخ نسخه، 1083 ه. ق، مكان كتابخانه: كتابخانه ی مركزی دانشگاه تهران، شماره ی نسخه: 6822

20، تاریخ نسخه: 1093 ه. ق، مكان كتابخانه: كتابخانه ی دانشكده الهیات تهران، شماره ی نسخه: 89

[صفحه 207]

تعدادی از نسخه های خطی نهج البلاغه در كتابخانه ی مجلس شورای اسلامی

1، تاریخ نسخه: 5 و 6، شماره ی كتاب: 8059

2، تاریخ نسخه: سال 604، شماره ی كتاب: 7075

3، تاریخ نسخه: سال 660، شماره ی كتاب: 8344

4، تاریخ نسخه: سده ی هفتم، شماره ی كتاب: 1235

5، تاریخ نسخه: سده ی 7 و 8، شماره ی كتاب: 21

6، تاریخ نسخه: سال 700، شماره ی كتاب: 1393

7، تاریخ نسخه: سال 717، شماره ی كتاب: 7471

8، تاریخ نسخه: سال 718، شماره ی كتاب: 5624

9، تاریخ نسخه: سال 728، شماره ی كتاب: 4152

10، تاریخ نسخه: سال 791، شماره ی كتاب: 7943

11، تاریخ نسخه: سده ی هشتم، شماره ی كتاب: 7300

12، تاریخ نسخه: سده ی دهم شماره ی كتاب: 3386

13، تاریخ نسخه: سال 1003 ق، شماره ی كتاب: 4216

14، تاریخ نسخه: سال 1096 ق، شماره ی كتاب: 590

15، تاریخ نسخه: سده ی یازدهم، شماره ی كتاب: 5062

16، تاریخ نسخه: سال 1104 ق، شماره ی كتاب: 7276

17، تاریخ نسخه: سال 1121 ق، شماره ی كتاب: 5151

18، تاریخ نسخه: سده ی دوازدهم، شماره ی كتاب: 3717

[صفحه 208]

تعدادی از نسخه های خطی نهج البلاغه در كتابخانه ی آیت الله مرعشی نجفی رحمه الله

1، تاریخ نسخه: سال 469، شماره ی كتاب: 3827

2، تاریخ نسخه: سده ی پنجم، شماره ی كتاب: 2310

3، تاریخ نسخه: سده ی ششم، شماره ی كتاب: 154

4، تاریخ نسخه: سده ی 6 و 7، شماره ی كتاب: 3341

5، تاریخ نسخه: سال 601، شماره ی كتاب: 774

6، تاریخ نسخه: سال 649، شماره ی كتاب: 55

7، تاریخ نسخه: سال 677، شماره ی كتاب: 3995

8، تاریخ نسخه: سده ی هفتم، شماره ی كتاب: 3670

9، تاریخ نسخه: سال 703، شماره ی كتاب: 3741

10، تاریخ نسخه: سال 891، شماره ی كتاب: 826

تعدادی از نسخه های خطی نهج البلاغه در كتابخانه ی مدرسه ی عالی استاد مطهری

1، تاریخ نسخه: نسخه ی قرن پنجم، شماره ی نسخه: 3083

2، تاریخ نسخه: 795 ه. ق، شماره ی نسخه: 7048

3، تاریخ نسخه: 1107 ه. ق، شماره ی نسخه: 7074

[صفحه 209]

تعدادی از نسخه های خطی نهج البلاغه در كتابخانه ی آستان قدس رضوی

1، تاریخ نسخه: پنجم، شماره ی نسخه: 11736

2، تاریخ نسخه: سال 675، شماره ی نسخه: 1862

3، تاریخ نسخه: سال 701، شماره ی نسخه: 1858

4، تاریخ نسخه: سال 729، شماره ی نسخه: 1860

5، تاریخ نسخه: سال 777، شماره ی نسخه: 9113

6، تاریخ نسخه: سال 785، شماره ی نسخه: 2182

7، تاریخ نسخه: سال 816، شماره ی نسخه: 2185

8، تاریخ نسخه: سال 960، شماره ی نسخه: 8058

9، تاریخ نسخه: سال 973، شماره ی نسخه: 2180

تعدادی از نسخه های خطی نهج البلاغه در كتابخانه ی ملك تهران

1، تاریخ نسخه: 566 ه. ق، شماره ی نسخه: 874

2، تاریخ نسخه: سال 676، شماره ی نسخه: 153

3، تاریخ نسخه: سال 687، شماره ی نسخه: 1176

4، تاریخ نسخه: سال 693، شماره ی نسخه: 179

5، تاریخ نسخه: سده ی هفتم، شماره ی نسخه: 1159

6، تاریخ نسخه: سده ی دهم، شماره ی نسخه: 5989

[صفحه 210]


صفحه 203، 204، 205، 206، 207، 208، 209، 210.








    1. جهت اطلاع بیشتر از نسخه های خطی نهج البلاغه به یادنامه ی علامه شریف رضی، ص 362 به بعد مراجعه كنید.